Coaching là gì? Vì sao ta cần Coaching trong cuộc sống?

Coaching (Khai vấn) là gì?

Coaching trong suy nghĩ nhiều người

Nếu bạn là người thường xuyên lướt social media như Facebook hay Tiktok, chắc ít nhiều đều thấy quảng cáo life coach. Nào là coach thay đổi cuộc đời, nào là coach làm chúng ta tốt hơn. Nhưng cụ thể coaching làm gì thì có lẽ mọi người còn rất mơ hồ và mù mờ. Đôi khi chúng ta có cảm giác hơi sợ và có chút dè chừng với rất nhiều dòng quảng cáo hùng hồn, mạnh mẽ ấy. Mình cũng từng là một trong những người như thế. Thật ra thì hiện tại vẫn rất dè chừng bởi tất cả thông tin, với những lời quảng cáo hoa mỹ.

Nhưng là một người đang dấn thân trên con đường coaching, mình sẽ chia sẻ góc nhìn của mình. Là người đã sử dụng dịch vụ coach, đang học và thực hành coaching trong cuộc sống. Mình hy vọng những chia sẻ này sẽ mang đến cái nhìn khác cho bạn về Coaching.

Coaching thật sự là gì?

Coaching là buổi trò chuyện, trao đổi một người hỏi, một người trả lời. Nó có thể diễn ở bất kì đâu mà cả 2 cảm thấy thoải mái. Theo nghĩa Hán Việt thì khai là khai mở, làm cho thông còn vấn nghĩa là hỏi, đặt câu hỏi. Hiểu nôm na Coaching khai vấn chính là quá trình khai mở. Và làm thông thoáng những vấn đề bị tắc nghẽn thông qua việc đặt câu hỏi và trả lời.

Ngắn gọn là thế! Nhưng như thế thì khác gì những cuộc trò chuyện bình thường, cũng có câu hỏi cũng có trả lời. Điểm khác chính là mối quan hệ giữa người hỏi (coach) và người được hỏi (coachee, client). Người coach tạo ra không gian an toàn rồi đặt những câu hỏi để khách hàng tự vấn để từ đó mở ra những nhận thức mới cho bản thân.

Sau đó là cùng nhau tạo ra kế hoạch thực hiện để giải quyết vấn đề hoặc những bước để chuyển hoá khách hàng thành người mà họ muốn trở thành. Người coach không đưa ra bất kì phán xét, đánh giá, nhận định nào trong quá trình trao đổi ấy. Và người coach cũng không phải là người đưa ra bất kì chỉ dẫn, lời khuyên nào mà chỉ có khách hàng là người tự tìm ra câu trả lời cho mình.

Buổi khai vấn chỉ hiệu quả khi khách hàng biết mình muốn gì và có cam kết với chính mình muốn đạt được điều đó. Nếu không thì chỉ là tốn tiền và mất thời gian.

Coaching có thể thay đổi cuộc đời bạn không?

Mình sẽ trả lời là vừa có vừa không. Có – vì nó sẽ làm thay đổi một phần nhận thức của mình, cách mình nhìn nhận vấn đề của mình trước và sau buổi coach sẽ khác. Không – vì nó sẽ không thay đổi cuộc đời nếu chỉ dừng lại nhận thức. Muốn thay đổi điều gì đó thì phải có hành động đi kèm với sự quyết tâm, cam kết của chính mình.

Coaching có làm chúng ta tốt hơn? Câu trả lời cũng gần như trên, vì mỗi người sẽ có định nghĩa tốt khác nhau. Tốt hơn vì thế cũng sẽ khác nhau. Tốt hơn trong suy nghĩ, trong hành động hay là tốt hơn về mặt tổng thể. Điều này vẫn phụ thuộc vào mỗi cá nhân. Phụ thuộc vào cách chúng ta cam kết với những mong muốn thay đổi của mình.

Lợi ích của khai vấn là gì? Vì sao phải cần đến khai vấn?

Người làm khai vấn tin rằng, tất cả mọi câu trả lời đều nằm bên trong của chính mình. Vì thế người khai vấn chỉ làm nhiệm vụ giúp khách hàng đi vào bên trong. Để họ tự khám phá, làm rõ và nắm bắt xác định mục tiêu mình mong muốn đạt được trong cuộc sống. Bên cạnh đó, đồng hành cùng khách hàng kiến tạo kế hoạch hành động đi tìm giải pháp.

Trong suốt cuộc hành trình ấy, người coach sẽ luôn cam kết đồng hành, theo dõi tiến trình chuyển hoá của khách hàng. Coach sẽ phản hồi chân thật về những gì mình quan sát mà không có bất kì sự đánh giá, phán xét hay nhận xét nào.

6 lợi ích của Coaching khai vấn

Tự nhận thức: Coaching giúp khách hàng hiểu rõ hơn về bản thân, nhận ra điểm mạnh và điểm yếu, giới hạn và tiềm năng của mình. Điều này giúp khách hàng có cái nhìn khách quan về bản thân và từ đó xác định được những hướng phát triển và cải thiện.
Đạt mục tiêu: Coaching giúp khách hàng xác định và đạt được mục tiêu của mình. Qua quá trình hướng dẫn và hỗ trợ, người được coaching được khám phá những giá trị, niềm đam mê và ưu tiên cá nhân, từ đó xây dựng kế hoạch và hành động để tiến gần đến mục tiêu đề ra.
Tự tin và tự trách nhiệm: Coaching giúp khách hàng phát triển sự tự tin và tự tin trong quyết định và hành động của mình. Bằng cách tạo điều kiện cho sự khám phá và tự rèn luyện, người được coaching có thể tự tin đối mặt với thách thức và chịu trách nhiệm với quyết định của mình.
Phát triển kỹ năng: Coaching tập trung vào việc phát triển và tăng cường kỹ năng của cá nhân, bao gồm kỹ năng giao tiếp, lãnh đạo, quản lý thời gian, quyết định và giải quyết vấn đề. Bằng cách tập trung vào việc phát triển những kỹ năng này, người được coaching có thể nâng cao hiệu suất và đạt được thành công trong công việc và cuộc sống.
Giao tiếp và quan hệ: Coaching cung cấp cách tiếp cận và công cụ để tăng cường giao tiếp hiệu quả và xây dựng quan hệ tốt với người khác. Điều này có thể giúp khách hàng cải thiện sự hiểu biết về người khác, tạo dựng mối quan hệ tốt hơn và giải quyết xung đột một cách xây dựng.
Sự cân bằng: Coaching đề cao sự cân đối giữa công việc, gia đình và sự phát triển cá nhân. Bằng cách lắng nghe và chia sẻ, coaching giúp cá nhân tìm ra cách tạo ra một cuộc sống cân bằng và hài hòa, nơi mà họ có thể thành công và hạnh phúc không chỉ trong công việc mà còn ở các mặt khác của cuộc sống.

5 lí do vì sao chúng ta cần coaching

Kích thích suy nghĩ sáng tạo: Câu hỏi gợi mở khai thác khả năng tư duy sáng tạo của con người. Chúng khuyến khích khách hàng suy nghĩ sâu sắc, phân tích và tìm hiểu vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau.
Tăng cường tự nhận thức: Khai vấn và câu hỏi gợi mở giúp khách hàng nhìn nhận một cách sâu sắc về bản thân, nhận biết giá trị, đam mê và mục tiêu cá nhân. Điều này giúp họ hiểu rõ hơn về những gì họ muốn và cần để thực hiện thay đổi.
Khám phá giải pháp tiềm năng: Các câu hỏi gợi mở giúp mở rộng tầm nhìn và tìm kiếm những giải pháp tiềm năng. Thay vì tìm kiếm lời giải từ người khác, khách hàng được khuyến khích khám phá và phát triển sự sáng tạo của chính mình.
Tạo năng động và thay đổi: Khai vấn và câu hỏi gợi mở khuyến khích khách hàng suy nghĩ vượt ra khỏi khung tư duy thông thường và mở cánh cửa cho những khám phá và thay đổi mới. Điều này giúp họ thúc đẩy sự phát triển và tiến bộ trong cuộc sống và công việc.
Xây dựng mối quan hệ tốt hơn: Khai vấn và câu hỏi gợi mở là công cụ hiệu quả để xây dựng mối quan hệ tương tác và đồng hành giữa người hướng dẫn và khách hàng. Chúng tạo ra một không gian an toàn để chia sẻ, khám phá và phát triển cùng nhau.

Một số nguyên tắc, kỹ thuật trong Coaching

Phiên coaching yêu cầu người coach tập trung một cách tuyệt đối và loại bỏ mọi yếu tố gây phân tâm để làm việc với khách hàng. Sự hiện diện toàn tâm và toàn ý trong buổi làm việc tạo ra sự tin tưởng và cảm giác an toàn cho khách hàng.

Nguyên tắc quan trọng của coaching là người coach phải tin tưởng vào tiềm năng của khách hàng. Việc coach tin tưởng vào tiềm năng của khách hàng giúp xây dựng niềm tin và động lực cho họ, từ đó giúp họ phát triển.

Thay vì đưa ra lời khuyên, coaching sử dụng sức mạnh của câu hỏi để khám phá tiềm năng của các cá nhân. Các câu hỏi được đặt ra bao gồm những câu hỏi bao quát, yêu cầu khách hàng quan sát và suy nghĩ, và những câu hỏi gợi lên khả năng khám phá, hiểu biết sâu sắc, cam kết hoặc hành động hướng tới kết quả mong muốn.

Lắng nghe toàn tâm là một yếu tố quan trọng trong coaching. Người coach lắng nghe không chỉ những gì khách hàng nói bằng lời, mà còn sự im lặng, giọng điệu, ngôn ngữ cơ thể, cảm xúc, nhằm hiểu được niềm tin, quan tâm tiềm ẩn, động lực và sự cam kết của khách hàng.

Giữ thái độ không phán xét là nguyên tắc quan trọng khác trong coaching. Người coach đặt câu hỏi và lắng nghe mà không phán xét hay chỉ trích. Tìm hiểu thêm về khách hàng mà không có sự phán xét giúp coach có thể giúp khách hàng thay đổi hành vi.

Trong quá trình coaching, tập trung vào hành động là điều cần thiết. Người coach giúp khách hàng tự đưa ra ý tưởng và hành động để đạt được mục tiêu của mình. Bằng cách đặt câu hỏi, coach giúp khách hàng thiết lập trách nhiệm giải trình và cam kết với các hành động được đưa ra.

Các hình thức Coaching phổ biến hiện nay

Life Coach: Tập trung vào phát triển cá nhân và cuộc sống hàng ngày của khách hàng, giúp họ đạt được mục tiêu, cân bằng cuộc sống và tạo ra sự thay đổi tích cực.
Executive Coach: Hướng tới việc phát triển và nâng cao khả năng lãnh đạo và quản lý của các nhà quản lý, giúp họ đạt được thành công trong sự nghiệp và cải thiện hiệu suất làm việc.
Business Coach: Tập trung vào phát triển doanh nghiệp và khởi nghiệp, giúp khách hàng tạo ra kế hoạch kinh doanh, phát triển chiến lược và đạt được mục tiêu tài chính.
Career Coach: Hỗ trợ khách hàng trong việc phát triển sự nghiệp, từ việc xác định hướng đi nghề nghiệp, tìm kiếm công việc phù hợp, xây dựng kỹ năng và thúc đẩy sự thăng tiến trong công việc.
Health and Wellness Coach: Tập trung vào sức khỏe và phong cách sống lành mạnh, giúp khách hàng đạt được mục tiêu về cân nặng, sức khỏe, thể chất và tinh thần.
Relationship Coach: Tư vấn và hỗ trợ trong việc xây dựng và cải thiện các mối quan hệ, bao gồm quan hệ tình dục, gia đình, bạn bè và đối tác.
Performance Coach: Tập trung vào việc tăng cường hiệu suất cá nhân và nhóm làm việc, giúp khách hàng đạt được mục tiêu nghề nghiệp và cải thiện thành công công việc.
Financial Coach: Hỗ trợ trong việc quản lý tài chính cá nhân, định hình mục tiêu tài chính, tạo kế hoạch tiết kiệm và đầu tư, và đạt được sự định vị tài chính.
Spiritual Coach: Tập trung vào phát triển tinh thần và sự phát triển cá nhân dựa trên giá trị tâm linh, giúp khách hàng khám phá và phát triển tiềm năng tâm linh của mình.

Các hình thức coaching này có thể được áp dụng độc lập hoặc kết hợp với nhau, tùy thuộc vào nhu cầu và mục tiêu cá nhân của từng khách hàng.

Sự khác biệt giữa Coach (khai vấn), Training (đào tạo), Therapy (tham vấn) và Consulting (tư vấn)

Khai vấn, tư vấn, đào tạo và tham vấn đều là các cách tiếp cận khác nhau để giúp các cá nhân và tổ chức đạt được các mục tiêu cụ thể hoặc giải quyết các thách thức nào đó. Mặc dù có thể có một số chồng chéo giữa các cách tiếp cận này. Nhưng mỗi cách tiếp cận đều có sự khác biệt rõ rệt về mục tiêu, vai trò và phương pháp.

Khai vấn tập trung vào việc giúp các cá nhân cải thiện hiệu suất và đạt được các mục tiêu
Tư vấn cung cấp lời khuyên và hướng dẫn của chuyên gia,
Đào tạo truyền đạt kiến thức và kỹ năng,
Tham vấn là tập trung trị liệu vào việc cải thiện sức khỏe tinh thần và hạnh phúc.

Mục tiêu

Coaching: Tập trung vào việc hỗ trợ coachee (người được khai vấn) phát triển tiềm năng, đạt được mục tiêu và thay đổi cá nhân.
Đào tạo: Cung cấp kiến thức và kỹ năng cụ thể cho người tham gia để nâng cao hiệu suất làm việc hoặc phát triển cá nhân.
Tham vấn: Điều trị và hỗ trợ trong việc khám phá, chữa trị và cải thiện tình trạng tâm lý, cảm xúc và tâm sinh lý của người tham gia.
Tư vấn: Cung cấp kiến thức chuyên môn và phân tích để giải quyết vấn đề hoặc cung cấp giải pháp tối ưu cho tổ chức hoặc cá nhân.

Vai trò của người cung cấp

Coaching: Người Coach đóng vai trò như một người hỗ trợ, người thách thức và người truyền cảm hứng cho coachee. Họ tạo điều kiện cho coachee tự khám phá và phát triển.
Đào tạo: Người đào tạo đóng vai trò như một chuyên gia có kiến thức và kỹ năng chuyên môn để truyền đạt và hướng dẫn người học.
Tham vấn: Nhà tham vấn là người chuyên gia trong lĩnh vực tâm lý hoặc sức khỏe tinh thần, người giúp đỡ và điều trị người tham gia.
Tư vấn: Người tư vấn đóng vai trò như một chuyên gia về vấn đề cụ thể, cung cấp thông tin, phân tích và đưa ra giải pháp cho người tham gia.

Phương pháp tiếp cận

Coaching: Sử dụng câu hỏi, lắng nghe và khám phá để giúp coachee tìm ra câu trả lời và giải pháp của chính mình.
Đào tạo: Truyền đạt thông tin, hướng dẫn, tương tác nhóm và thực hành để học viên tiếp thu kiến thức và kỹ năng.
Tham vấn: Sử dụng các phương pháp thảo luận, tư vấn và phân tích để giúp người tham gia khám phá, cải thiện và điều trị các vấn đề tâm lý.
Tư vấn: Phân tích tình huống, cung cấp thông tin và đưa ra giải pháp chuyên môn hoặc tư vấn chiến lược cho tổ chức hoặc cá nhân.

Khai vấn thường tập trung vào việc giúp khách hàng khám phá câu hỏi và giải pháp của riêng họ. Quá trình ấy không đưa cho khách hàng bất kì lời khuyên hoặc hướng dẫn của chuyên gia nào. Đó là một quá trình hợp tác trong đó người coach và khách hàng làm việc cùng nhau. Cả hai cùng đồng thuận để tạo ra sự thay đổi và phát triển tích cực cho khách hàng.

Tài liệu tham khảo: