Góc nhìn chuyên gia: People-pleasing không phải là sự tử tế, mà là chiến lược sinh tồn
Theo nhà tâm lý học Meg Josephson, tác giả cuốn Are You Mad at Me?, hành vi chiều lòng người khác thường bắt nguồn từ phản ứng “fawn”—một cơ chế sinh tồn được hình thành từ thời thơ ấu để cảm thấy an toàn và được chấp nhận
Josephson chia sẻ:
“Phần bên trong chúng ta chọn chiều lòng người khác là phần đang sợ hãi và cần biết rằng mình được an toàn. Khi hành vi này trở thành mặc định, ta bắt đầu ‘fawn’ ngay cả khi không còn nguy hiểm thực sự.”
Bà cũng nhấn mạnh rằng việc thêm sự xấu hổ vào mô thức này không giúp ích cho quá trình chữa lành. Thay vào đó, ta cần nhìn nhận nó như một phản ứng từng bảo vệ ta, và từ đó học cách thay đổi.
Nghiên cứu khoa học: Chiều lòng người khác và sự phụ thuộc vào sự chấp thuận
Theo nhà tâm lý học tổ chức Adam Grant, “gốc rễ của hành vi chiều lòng người khác không phải là sự quan tâm đến người khác, mà là sự sợ bị từ chối.”
Grant cho rằng:
“Sự sợ bị không thích khiến ta hy sinh bản thân. Đây không phải là lòng tốt, mà là sự nghiện sự chấp thuận.”
Nghiên cứu về “self-monitoring” (tự điều chỉnh hành vi để phù hợp với môi trường xã hội) cho thấy những người có mức độ cao thường dễ rơi vào hành vi chiều lòng người khác. Họ liên tục điều chỉnh bản thân để được chấp nhận, dẫn đến kiệt sức và mất kết nối với chính mình.
Tác động tâm lý: Mất ranh giới, kiệt sức và tự ti
Theo bài viết từ Psych Central, người chiều lòng người khác thường có các đặc điểm như:
- Sợ xung đột
- Khó nói “không”
- Tự hy sinh quá mức
- Phụ thuộc vào sự chấp thuận từ người khác
- Có xu hướng lo âu, trầm cảm và kiệt sức
Họ thường không phân biệt được mong muốn thật sự của mình với mong muốn của người khác, dẫn đến việc sống trong trạng thái “diễn” và mất kết nối với bản thân.
Nguồn gốc từ tuổi thơ và vai trò của sang chấn
Theo Psychology Today, nhiều người phát triển hành vi chiều lòng từ thời thơ ấu—khi sự an toàn cảm xúc phụ thuộc vào việc làm hài lòng cha mẹ hoặc người chăm sóc
Nếu tình yêu được trao đổi bằng sự ngoan ngoãn, thành tích hoặc im lặng, trẻ sẽ học rằng “mình chỉ có giá trị khi làm người khác vui.”
Về lâu dài, điều này tạo ra mô thức:
“Nếu mình đủ tốt, đủ dễ chịu, đủ hữu ích… thì mình sẽ được yêu.”
Hướng đi chữa lành: Từ ranh giới đến lòng trắc ẩn
Chuyên gia Lily Arora, MD, từ Rutgers University, khuyến nghị rằng việc thoát khỏi hội chứng chiều lòng người khác cần bắt đầu từ việc thiết lập ranh giới và xây dựng lòng trắc ẩn với chính mình
Bà viết:
“Nói ‘không’ không phải là ích kỷ. Đó là hành động của sự tôn trọng bản thân. Khi bạn cho đi từ sự đủ đầy thay vì nghĩa vụ, các mối quan hệ trở nên lành mạnh và chân thật hơn.”
Kết luận: Bạn không cần phải nhỏ bé để được yêu thương
Chiều lòng người khác không phải là lòng tốt. Nó là một phản xạ từng giúp bạn tồn tại. Nhưng hôm nay, bạn có thể chọn một cách sống khác, một cách sống đúng với lòng mình. Sẵn sàng nói không khi lòng mình thấy thế, nói không mà không cảm thấy tội lỗi, và chỉ nói có với những điều thật sự muốn.
—
Nếu bạn đang trên hành trình chữa lành, hãy bắt đầu với eBook Ngừng Nói Đồng Ý Khi Bạn Muốn Nói Không. Trong đó, bạn sẽ tìm thấy những bài học, thực hành thể chất và lời nhắc dịu dàng để bắt đầu nói “không” mà không thấy tội lỗi.
Tải miễn phí tại lynacoaching.com
Nguồn trích dẫn:
https://psychcentral.com/health/the-need-to-please-the-psychology-of-people-pleasing
